Aile yapısındaki değişimler-Türkiye İstatistik Günü
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 99. kuruluş yıl dönümü kapsamında, İstanbul Ticaret Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi İstatistik Bölümü ile TÜİK İstanbul Bölge Müdürlüğü iş birliğinde “Türkiye İstatistik Günü Paneli” düzenlendi. Sütlüce Yerleşkesi Konferans Salonu’nda gerçekleşen etkinlikte, “İstatistiklerle Aile-2024” çalışmasının çarpıcı verileri ilk kez kamuoyuyla paylaşıldı. Panele, İstanbul Ticaret Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necip Şimşek, TÜİK Başkan Yardımcısı Doç. Dr. İbrahim Demir, TÜİK İstanbul Bölge Müdürü Ali İhsan Yücedağ, TÜİK Uzmanı Canan Demirel, akademisyenler, öğrenciler ve çok sayıda davetli katıldı.
İstatistik: Hayatın Nabzını Tutan Bilim
Panelin açılış konuşmasını yapan Prof. Dr. Necip Şimşek, istatistiğin sadece sayılar ve grafiklerden ibaret olmadığını, hayatın her alanında yön gösterici bir bilim olduğunu vurguladı. Şimşek, “İstatistik, hastanelerdeki tanı sistemlerinden sosyal medya algoritmalarına kadar modern yaşamın her köşesinde yer alıyor. Bu bilim, çağımızın vazgeçilmez bir becerisidir” dedi.
“İstatistiklerle Aile-2024” Verileri İlk Kez Açıklandı
TÜİK Başkan Yardımcısı Doç. Dr. İbrahim Demir, 14 Mayıs 2025’te resmi olarak yayımlanacak “İstatistiklerle Aile-2024” çalışmasının öne çıkan bulgularını paylaştı. Türkiye’de aile yapısının dönüşümüne dikkat çeken Demir, doğurganlık oranlarında ciddi bir düşüş yaşandığını belirtti. 2017’de 2,08 olan toplam doğurganlık hızı, 2023’te 1,51’e gerileyerek demografik denge için kritik bir eşiğe işaret etti.
Tek Kişilik Haneler Artıyor, Batman’da En Az
Verilere göre, Türkiye’de ortalama hane halkı büyüklüğü 2008’de 4 kişi iken 2024’te 3,11’e düştü. Tek kişilik hanelerin oranı %20’ye ulaşırken, bu oran Gümüşhane (%31,7), Tunceli (%29,8) ve Giresun (%29,7) gibi illerde daha yüksek. Tek kişilik hane oranının en düşük olduğu il ise %11,1 ile Batman oldu.
1,75 Milyon Yaşlı Yalnız Yaşıyor
Doç. Dr. Demir, 65 yaş üstü 9,1 milyon kişinin toplam nüfusun %10,6’sını oluşturduğunu ve bu grubun %19,2’sinin, yani yaklaşık 1,75 milyonunun tek başına yaşadığını aktardı. Balıkesir, Çanakkale ve Niğde, yaşlıların yalnız yaşama oranının en yüksek olduğu iller arasında yer aldı. Geniş aile yapısı da geriliyor; 2016’da hanelerin %16,5’i geniş ailelerden oluşurken, bu oran 2024’te %13,3’e düştü.
Boşanmalar ve Çocuklar Üzerindeki Etkisi
2024’te 187 bin 343 çift boşanırken, bu boşanmalardan 186 bin 536 çocuk etkilendi. Velayet kararlarında çocukların %74,4’ü anneye, %25,6’sı babaya verildi. Demir, 2025’in “Aile Yılı” ilan edilmesinin, aile odaklı politikaların önemini gösterdiğini vurguladı: “Aile, kültürümüzün temel taşıdır. Sürdürülebilir kalkınma için aile yapısını güçlendirmeliyiz.”
TÜİK’in Rolü: Tarafsız ve Güvenilir Veri
TÜİK İstanbul Bölge Müdürü Ali İhsan Yücedağ, kurumun 1926’dan bu yana veri güvenilirliği ve tarafsızlığına bağlı kalarak çalıştığını belirtti. “TÜİK, akademiden özel sektöre, medyadan topluma kadar herkes için referans veriler üretiyor. 26 bölge müdürlüğümüzle ulusal veri mimarisini inşa ediyoruz” dedi.
TÜFE Hesaplamasında Teknolojik Dönüşüm
TÜİK Uzmanı Canan Demirel, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) hesaplamalarına dair detaylı bilgiler verdi. Her ay 30 bin işyerinden 609 binden fazla fiyat verisi toplandığını ifade eden Demirel, 2025 TÜFE sepetine elektrikli otomobil, oyun konsolu gibi yeni ürünlerin eklendiğini, hazır köfte ve şemsiye gibi ürünlerin ise çıkarıldığını belirtti. İnternetten fiyat toplama yöntemi “web scraping” ve zincir marketlerin barkod verileri, toplam verilerin %43’ünü oluşturuyor. Demirel, TÜFE’nin tek bir market zincirine dayanmadığına dikkat çekerek, yerel ve ulusal tüm zincirlerin verilerinin kullanıldığını vurguladı.
Soru-Cevap ve Plaket Töreni
Panelin sonunda katılımcılar, konuşmacılara sorular yöneltti. Etkinlik, İstatistik Bölüm Başkanı Doç. Dr. Seda Bağdatlı Kalkan ve Prof. Dr. Münevver Turanlı’nın konuşmacılara plaket takdimi ve hatıra fotoğrafıyla sona erdi.
